• AI tạo sinh đang được kỳ vọng trở thành nền tảng ứng dụng công nghệ chủ đạo tiếp theo, tương tự như máy tính cá nhân, smartphone và điện toán đám mây đã từng làm.

• Các giáo sư MIT nhận định hệ sinh thái AI tạo sinh đang phát triển nhanh với nhiều tầng: phần cứng (Nvidia), dịch vụ đám mây, các mô hình lớn (OpenAI, Meta, Google...) và hàng trăm ứng dụng mới, bao gồm cả giải pháp dọc ngành và sản phẩm phổ dụng.

• Hiệu ứng mạng lưới (network effects) thúc đẩy bùng nổ cả số lượng người dùng lẫn ứng dụng, tạo đà tăng trưởng theo cấp số nhân và củng cố vai trò nền tảng của AI tạo sinh.

• Goldman Sachs dự báo AI tạo sinh có thể giúp GDP toàn cầu tăng 7%, năng suất lao động tăng 1,5 điểm % trong 10 năm tới.

• Cảnh báo lớn về nguy cơ tập trung quyền lực thị trường: các ông lớn công nghệ có thể chi phối toàn bộ hệ sinh thái, đẩy startup và nguồn mở vào thế yếu, giảm cạnh tranh, dẫn đến độc quyền và kìm hãm sáng tạo.

• Một số xu hướng tích cực như tiêu chuẩn hóa giao diện lập trình hoặc các startup nguồn mở như DeepSeek (Trung Quốc) có thể làm giảm chi phí và thay đổi cán cân quyền lực.

• Vấn đề quyền sở hữu dữ liệu, quyền riêng tư, sai lệch và tranh tụng về sử dụng dữ liệu đào tạo vẫn là thách thức lớn (vụ kiện nổi bật: New York Times kiện OpenAI, Microsoft).

• Hiện tượng ảo giác (hallucination), độ chính xác thông tin kém ở các LLM vẫn tồn tại, đòi hỏi kiểm soát chặt chẽ đầu ra, con người tham gia kiểm duyệt và ứng dụng công cụ phát hiện nội dung giả.

• Tranh luận về quản trị: Cần kết hợp quản lý nhà nước và tự quản lý doanh nghiệp để ngăn "cá lớn nuốt cá bé", tránh nguy cơ thao túng chính sách.

• Tác động xã hội: AI tạo sinh đe dọa thay đổi ngành nghề, đặc biệt nhóm lao động cổ cồn như giáo viên, nhà báo, luật sư, lập trình viên, có thể dẫn đến thất nghiệp hoặc thay đổi lớn trong công việc.

• Tác động đến môi trường không nhỏ do nhu cầu điện toán khổng lồ của việc đào tạo và vận hành LLM, cần cân nhắc kỹ giữa lợi ích và chi phí năng lượng.

📌 AI tạo sinh đang mở ra kỷ nguyên ứng dụng mới với tiềm năng tăng GDP toàn cầu 7%, nhưng đồng thời kéo theo loạt rủi ro về độc quyền, quyền riêng tư, thất nghiệp và môi trường. Để tận dụng hiệu quả mà hạn chế tác hại, doanh nghiệp và chính phủ cần hiểu sâu về bản chất, cơ hội và thách thức của công nghệ này.