Chỉ 32 quốc gia sở hữu trung tâm dữ liệu chuyên cho AI, tạo ra khoảng cách số toàn cầu sâu sắc

• Một nghiên cứu của Đại học Oxford cho thấy chỉ 32 quốc gia – phần lớn ở Bắc bán cầu – hiện có trung tâm dữ liệu chuyên dụng cho AI, chiếm khoảng 16% tổng số quốc gia toàn cầu.

• Mỹ, Trung Quốc và EU chiếm ưu thế tuyệt đối, sở hữu hơn 50% trung tâm dữ liệu AI lớn nhất thế giới, với Mỹ dẫn đầu 87 trung tâm, Trung Quốc 39 và châu Âu chỉ 6.

• Trong khi đó, châu Phi và Nam Mỹ gần như trắng tay. Hơn 150 quốc gia không có một trung tâm tính toán AI nào, ảnh hưởng nghiêm trọng đến nghiên cứu, đổi mới và chủ quyền công nghệ.

• Các hệ thống AI hàng đầu như ChatGPT chủ yếu huấn luyện bằng tiếng Anh và tiếng Trung, do phần lớn sức mạnh tính toán tập trung tại các quốc gia sử dụng hai ngôn ngữ này.

• Các quốc gia thiếu trung tâm tính toán AI phải thuê dịch vụ từ các trung tâm ở Mỹ hoặc Trung Quốc, dẫn đến chi phí cao, tốc độ chậm, và phụ thuộc vào quy định nước ngoài.

• Ví dụ, startup Qhala (Kenya) phải “tranh thủ làm việc sáng sớm” để giảm độ trễ khi gửi dữ liệu tới trung tâm dữ liệu ở nước ngoài.

• GPU – bộ xử lý đồ họa từ Nvidia là thành phần cốt lõi trong trung tâm AI, nhưng việc sở hữu rất khó khăn do giá cao và nguồn cung hạn chế.

• Dù các nước như Ấn Độ, Brazil và EU đang đầu tư mạnh cho hạ tầng AI nội địa, khoảng cách vẫn rất lớn. Brazil chi 4 tỷ USD, còn EU dự kiến đầu tư 200 tỷ euro.

• Một trung tâm dữ liệu AI của Cassava (Zimbabwe) sắp đi vào hoạt động, với 500 triệu USD xây dựng 5 trung tâm khắp châu Phi, nhưng vẫn chỉ đáp ứng 10–20% nhu cầu khu vực.

• Mỹ và Trung Quốc đang sử dụng công nghệ để gia tăng ảnh hưởng địa chính trị, kiểm soát chuỗi cung ứng AI thông qua lệnh cấm xuất khẩu chip hoặc cung cấp hỗ trợ tài chính đổi lấy quyền truy cập.

• Ngay cả nước đồng minh của Mỹ như Kenya cũng bị loại khỏi danh sách quốc gia được tiếp cận GPU do hạn chế thương mại.

• Trong cuộc đua này, nhiều sinh viên giỏi từ Argentina, châu Phi và các nước đang phát triển đã phải rời bỏ quê hương để tìm đến nơi có GPU và hạ tầng tốt hơn, gây ra tình trạng “chảy máu chất xám”.

📌 Khoảng cách AI toàn cầu ngày càng sâu sắc: chỉ 32 quốc gia sở hữu trung tâm tính toán AI, trong khi hơn 150 nước không có gì. Mỹ và Trung Quốc đang dẫn đầu, nắm tới 90% cơ sở hạ tầng AI toàn cầu, khiến nhiều nước rơi vào tình trạng lệ thuộc và bị bỏ lại phía sau trong kỷ nguyên công nghệ quyết định tương lai số.

https://www.nytimes.com/interactive/2025/06/23/technology/ai-computing-global-divide.html