• Trí tuệ nhân tạo không chỉ là cuộc chơi công nghệ mà còn là vấn đề địa chính trị; các cường quốc toàn cầu đang thúc đẩy chiến lược AI mạnh mẽ, buộc châu Âu phải quyết định vai trò của mình.

• Thụy Điển vừa công bố đầu tư 1,5 tỷ euro (khoảng 1,6 tỷ USD) cho AI, chủ yếu phản ứng trước báo cáo chỉ trích về sự tụt hậu AI quốc gia. Báo cáo này đề nghị “chế độ khủng hoảng” để rút ngắn khoảng cách AI, nhấn mạnh cần phát triển lực lượng lao động và hỗ trợ doanh nghiệp ứng dụng AI.

• Kế hoạch bao gồm thành lập trung tâm AI quốc gia, cung cấp miễn phí các công cụ như ChatGPT, Gemini, Claude để giúp xã hội trở nên am hiểu AI hơn.

• EU triển khai chương trình đầu tư AI trị giá 150 tỷ euro (~161 tỷ USD) nhằm tăng cường hạ tầng công nghệ, hỗ trợ startup deep-tech và bảo vệ chủ quyền số châu Âu.

• EU đề xuất “chế độ pháp lý thứ 28” cho các doanh nghiệp đổi mới sáng tạo, cho phép khởi nghiệp AI vận hành toàn EU theo một bộ quy định thống nhất, thay vì 27 luật quốc gia khác nhau.

• Chương trình còn bao gồm Đạo luật Đổi mới (Innovation Act) giúp đơn giản hóa thủ tục, cải thiện môi trường đầu tư cho startup và doanh nghiệp tăng trưởng nhanh.

• EU vừa từ bỏ cải cách ePrivacy, chuyển sang ưu tiên cạnh tranh và khai thác dữ liệu AI, thừa nhận rằng siết quy định quá mức sẽ làm kìm hãm đổi mới sáng tạo.

• So với Mỹ (ưu tiên triển khai nhanh, ít ràng buộc) và Trung Quốc (chiến lược AI tập trung, hỗ trợ các “ông lớn” công nghệ), EU đang tìm cách cân bằng giữa pháp lý, đạo đức và khả năng cạnh tranh toàn cầu.

• Ba bước quyết định cho châu Âu: biến đầu tư thành thực tiễn ứng dụng AI (hỗ trợ mạnh SME), phát triển nhân lực AI (đào tạo, chuyển đổi nghề), triển khai nhanh “chế độ pháp lý thứ 28” để đổi mới sáng tạo xuyên biên giới.

📌 Thụy Điển cam kết 1,5 tỷ euro cho AI, EU đặt cược 150 tỷ euro để rút ngắn khoảng cách với Mỹ, Trung Quốc; tuy nhiên, thành công phụ thuộc chuyển đổi từ đầu tư sang triển khai thực tế, đặc biệt ở đào tạo nhân lực và thống nhất pháp lý, giúp các doanh nghiệp dễ dàng đổi mới trên toàn châu lục.

Chế độ pháp lý thứ 28: Đòn bẩy để startup châu Âu tự do phát triển toàn khối EU

• “Chế độ pháp lý thứ 28” (28th legal regime) là một khái niệm mới do Ủy ban châu Âu đề xuất nhằm thúc đẩy đổi mới sáng tạo và giúp các doanh nghiệp công nghệ, đặc biệt là AI, mở rộng hoạt động nhanh chóng trên toàn khối EU.

• Hiện tại, startup và doanh nghiệp muốn kinh doanh tại 27 quốc gia thành viên EU đều phải đối mặt với 27 bộ luật, chính sách và thủ tục khác nhau, gây tốn kém, phức tạp và cản trở mở rộng quy mô.

• “Chế độ pháp lý thứ 28” sẽ tạo ra một hệ thống pháp luật thống nhất trên toàn EU dành riêng cho các doanh nghiệp đổi mới sáng tạo; họ chỉ cần tuân thủ một bộ quy định duy nhất khi hoạt động ở bất cứ nước nào trong khối.

• Ý tưởng này cho phép doanh nghiệp lựa chọn giữa việc tuân theo luật trong nước sở tại hoặc chọn “chế độ pháp lý thứ 28” nếu muốn áp dụng khung pháp lý chung toàn EU.

• Khi triển khai, chế độ này giúp giảm thiểu thủ tục, chi phí pháp lý, rủi ro pháp sinh; đồng thời thu hút đầu tư và đẩy mạnh tốc độ ra mắt sản phẩm, dịch vụ mới trên thị trường châu Âu.

• “Chế độ pháp lý thứ 28” cũng giúp EU tăng sức cạnh tranh với Mỹ, Trung Quốc nơi khung pháp lý linh hoạt và rộng khắp, tạo môi trường thuận lợi cho phát triển công nghệ mới như AI, blockchain.

• Mô hình này từng có tiền lệ thành công như chế độ pháp lý chung cho công ty châu Âu (European Company Statute) hoặc bằng sáng chế chung châu Âu (Unitary Patent).

• Việc áp dụng chế độ này là giải pháp mang tính đột phá, giúp doanh nghiệp AI, startup deep-tech không bị mắc kẹt trong “ma trận” luật pháp quốc gia mà có thể tập trung đổi mới sáng tạo, mở rộng thị trường nhanh chóng.