Đất hiếm không hề “hiếm” về trữ lượng, nhưng cực kỳ khó khai thác và tinh luyện

• Đất hiếm gồm 15 nguyên tố trong nhóm lanthanide (số nguyên tử 57–71), cùng với scandium và yttrium – thường xuất hiện cùng nhau trong tự nhiên và có tính chất tương tự.

• Dù không thực sự hiếm về mặt trữ lượng (thậm chí phổ biến hơn vàng), chúng lại phân tán và không tồn tại ở dạng tinh khiết, khiến việc khai thác – tinh luyện phức tạp và tốn kém.

• Chỉ một lượng nhỏ đất hiếm có trong các thiết bị như điện thoại thông minh, tai nghe, TV, microchip, nhưng chúng là yếu tố không thể thiếu cho hoạt động của thiết bị.

• Đất hiếm như neodymium và samarium là thành phần quan trọng tạo nên nam châm vĩnh cửu siêu mạnh – thiết yếu trong động cơ xe điện, tuabin gió, ổ cứng máy tính và thiết bị y tế như MRI.

• Ví dụ: mỗi tuabin gió cần khoảng 60 kg đất hiếm; điện thoại chỉ vài gram nhưng vẫn phụ thuộc hoàn toàn vào tính chất từ của các nguyên tố này.

• Quá trình xử lý yêu cầu tinh luyện đạt độ tinh khiết tới 99,9999% – một trong những thách thức kỹ thuật lớn nhất trong ngành vật liệu hiện đại.

• Trung Quốc hiện là quốc gia cung cấp hơn 70% sản lượng đất hiếm toàn cầu, đặc biệt kiểm soát hầu hết công đoạn tinh chế, trong khi Mỹ, Úc và Nga cũng có mỏ lớn nhưng ít năng lực chế biến.

• Sản lượng đất hiếm năm 2023–2024 chỉ đạt khoảng 350.000 tấn – con số nhỏ hơn rất nhiều so với sắt hay đồng.

• Không có nguyên tố thay thế hiệu quả cho đất hiếm trong phần lớn ứng dụng hiện đại, khiến chúng trở thành vật liệu chiến lược sống còn trong công nghiệp và quốc phòng.

📌 Dù chỉ chiếm vài gram trong điện thoại hay vài kg trong xe điện, đất hiếm là nguyên tố “ẩn” nhưng không thể thiếu cho công nghệ hiện đại. Với đặc tính từ tính và hóa học độc đáo, chúng giúp thu nhỏ thiết bị, tăng hiệu suất và không thể thay thế. Việc tinh luyện đòi hỏi công nghệ cực cao khiến thế giới phụ thuộc gần như hoàn toàn vào Trung Quốc.

https://cosmosmagazine.com/science/chemistry/rare-earth-elements-explainer/