• Dịch chuyển lượng tử hiện thực hóa nhờ hiện tượng entanglement, cho phép h2 hạt liên kết sâu sắc: thay đổi ở một hạt lập tức ảnh hưởng đến hạt còn lại dù cách xa hàng ngàn km.

• Tháng 4/2022, nhóm của tiến sĩ Jian-Wei Pan (Trung Quốc) lập kỷ lục dịch chuyển lượng tử 1.200 km qua vệ tinh Micius, vượt xa mốc vài trăm km trước đó. Vệ tinh này tạo cặp photon entangled, truyền một về mặt đất, giữ một trên quỹ đạo, chứng minh entanglement bền vững ở khoảng cách lớn.

• Nghiên cứu tại Delft University (Hà Lan) đạt độ chính xác dịch chuyển lượng tử 90% giữa 2 node mạng bằng qubit kim cương, khẳng định khả năng xây dựng mạng lượng tử thực tế, truyền thông không thể bị hack.

• Thách thức lớn là nhiễu (noise). Năm 2024, các nhóm Phần Lan - Trung Quốc chứng minh một số loại nhiễu tăng chất lượng dịch chuyển nhờ entanglement lai (hybrid), đạt độ chính xác gần 90% trong môi trường thực.

• Các tiến bộ khác: dịch chuyển lượng tử 3 chiều, định tuyến qubit tối ưu hóa tốc độ, kết nối bộ xử lý lượng tử qua photon entangled, mở đường cho máy tính lượng tử quy mô lớn.

• Ứng dụng: bảo mật dữ liệu tuyệt đối (ngân hàng, quốc phòng), truyền thông lượng tử, siêu máy tính, nghiên cứu vật lý vũ trụ, thậm chí truyền năng lượng.

• Thách thức: decoherence, hạ tầng đắt đỏ, truyền photon qua cáp quang bị suy hao, cần kết hợp vệ tinh và cáp quang.

• Mỹ, EU, Trung Quốc đầu tư hàng tỷ USD phát triển hạ tầng lượng tử; EU đặt mục tiêu hoàn thành mạng lượng tử toàn châu Âu trước 2030.

📌 Dịch chuyển lượng tử đang phá vỡ giới hạn vật lý truyền thống: kỷ lục 1.200 km, độ chính xác 90%, truyền dữ liệu bảo mật tuyệt đối, mở đường cho mạng lượng tử toàn cầu, siêu máy tính và nghiên cứu vũ trụ. Thách thức lớn vẫn là nhiễu, decoherence và chi phí hạ tầng.