Đông Nam Á có thể mất cơ hội thành trung tâm AI vì lệnh cấm chip của Mỹ

https://www.techinasia.com/chips-stacked-against-sea-new-rules-may-hinder-ai-boom-in-region

#TechinAsia

Đông Nam Á gặp khó trong cuộc đua AI? Quy định mới có thể cản trở sự bùng nổ AI trong khu vực

Những quy định mới của Mỹ về chip AI đã gây ra sự hoang mang trong ngành công nghệ Đông Nam Á vào tháng trước, khi các công ty chạy đua để tìm hiểu tác động của chúng đối với khu vực.

Sắc lệnh hành pháp 14141 của Mỹ, được Tổng thống Joe Biden ký vào tuần cuối cùng trước khi rời nhiệm sở, hạn chế xuất khẩu chip AI cao cấp.

Chính sách này có thể gây ra vấn đề nghiêm trọng cho các nhà phát triển AI, do hầu hết startup trong khu vực đều dựa vào các dịch vụ AI đám mây sử dụng những con chip cao cấp này.

Trung tâm kinh doanh của Đông Nam Á, Singapore, gần đây đã bị Mỹ đưa vào danh sách điều tra về việc startup AI Trung Quốc DeepSeek có mua chip Nvidia cao cấp từ bên thứ ba hay không.

Những người trong ngành được Tech in Asia phỏng vấn đồng tình rằng tác động ngắn hạn của quy định mới sẽ không quá lớn.

Các lô hàng chip đã được vận chuyển đến khu vực này sẽ vẫn ở lại đây. Đồng thời, cũng có những nghi vấn liệu chính quyền Trump có giữ nguyên các hạn chế này hay không.

Tuy nhiên, trong dài hạn, nếu quy định này vẫn duy trì, tham vọng trở thành trung tâm AI của Đông Nam Á có thể chậm lại. Điều này có thể đẩy khu vực vào thế phải hợp tác với các nhà cung cấp chip Trung Quốc.

Sắc lệnh 14141 vẫn giữ nguyên

Hiện tại, ngành công nghệ đang tập trung vào quyết định của Tổng thống Donald Trump. Ngay khi nhậm chức, ông đã hủy bỏ nhiều sắc lệnh của Biden. Tuy nhiên, sắc lệnh hành pháp 14141 vẫn chưa bị động đến.

"Không ai có thể đoán trước Trump sẽ làm gì," một nguồn tin giấu tên cho biết. "Ông ấy có thể bãi bỏ một số điều khoản hoặc thậm chí siết chặt hơn nữa. Cũng có thể ông ấy chỉ dùng nó như một con bài thương lượng."

Tác động ngay lập tức của quy định mới cũng không lớn vì Đông Nam Á hiện vẫn có đủ năng lực để đáp ứng nhu cầu AI hiện tại.

Dù vậy, các nhà đầu tư và startup trong khu vực vẫn lo lắng về khả năng căng thẳng Mỹ - Trung leo thang sẽ ảnh hưởng đến ngành AI.

Malaysia đã đầu tư 21,7 tỷ USD vào các trung tâm dữ liệu trong 2 năm qua, theo dữ liệu từ Tập đoàn Kinh tế Kỹ thuật số Malaysia.

Trong khi đó, Singapore cam kết chi hơn 740 triệu USD để hỗ trợ phát triển AI trong 5 năm tới. Năm 2019, đảo quốc này tuyên bố mục tiêu trở thành trung tâm AI khu vực.

Hiện nay, hầu hết các trung tâm dữ liệu ở Đông Nam Á không tham gia vào việc phát triển mô hình AI tạo sinh (genAI), theo Matthew Walker, chuyên gia phân tích chính tại MTN Consulting ở Bangkok.

Việc phát triển mô hình genAI là phần tiêu tốn nhiều tài nguyên tính toán nhất khi đào tạo mô hình ngôn ngữ lớn. Hầu hết startup trong khu vực chỉ tham gia vào quá trình tinh chỉnh (fine-tuning), vốn ít tiêu tốn tài nguyên hơn.

“Hạn chế này sẽ có rất ít tác động ngay lập tức vì việc phát triển mô hình AI chủ yếu vẫn diễn ra ở Mỹ,” Walker giải thích.

Nguồn tin giấu tên chia sẻ rằng hầu hết startup họ trao đổi đang áp dụng chiến lược “chờ xem”, vì vẫn còn thời gian trước khi quy định có hiệu lực.

Hiện tại, lệnh hạn chế đang trong giai đoạn bình luận kéo dài 120 ngày, cho phép Cục Công nghiệp và An ninh thuộc Bộ Thương mại Mỹ điều chỉnh nếu cần thiết. Nvidia đã chính thức phản đối quy định này.

“Chưa ai thực hiện động thái lớn nào, nhưng họ đã bắt đầu bàn về nó,” nguồn tin cho hay.

Theo quy định mới, các công ty AI có trụ sở tại Mỹ cung cấp dịch vụ đám mây phải giữ lại 50% năng lực tính toán trong nước. 25% khác được phép triển khai tới các đồng minh thân cận của Mỹ (nhóm Tier 1).

Trong số năng lực tính toán còn lại, 7% có thể được triển khai tới các quốc gia thuộc nhóm Tier 2 – trong đó có tất cả các nước lớn ở Đông Nam Á, nhưng với các quy định nghiêm ngặt hơn nhiều.

Trong khi đó, quy định cấm bán hoặc chuyển giao chip AI cao cấp cho 22 quốc gia thuộc nhóm Tier 3.

Nhiều ngoại lệ

Như thường thấy với các sắc lệnh hành pháp, có nhiều ngoại lệ. Các công ty có trụ sở bên ngoài Mỹ có thể mua và sở hữu các chip vượt quá giới hạn nếu đạt trạng thái Người dùng cuối được xác minh quốc gia (National Verified End User).

Những người trong ngành lưu ý rằng chi tiết về các ngoại lệ này vẫn chưa được công bố. Tuy nhiên, một quy tắc khá rõ ràng: không được giao dịch với các công ty Nga, Triều Tiên hoặc Trung Quốc.

Dù vậy, các chuyên gia cũng cho rằng dù quy định này có thể làm chậm hoặc đẩy các startup Trung Quốc ra khỏi các máy chủ AI đám mây của Đông Nam Á, nó khó có thể ngăn chặn hoàn toàn việc chuyển nhượng chip trái phép.

Một hệ quả ngoài mong muốn là các công ty Đông Nam Á có thể khó chịu với các hạn chế này và quyết định sử dụng chip và mô hình đào tạo của Trung Quốc.

Đây chính là điều Mỹ muốn tránh, vì Washington muốn các startup dựa vào công nghệ Mỹ, theo Alex Yeh, đồng sáng lập kiêm CEO GMI Cloud – một nhà cung cấp dịch vụ AI đám mây có trụ sở tại Mỹ với các trung tâm dữ liệu ở Malaysia, Thái Lan và Đài Loan.

Ông cảnh báo rằng nếu các quy định này buộc các công ty chuyển sang công nghệ Trung Quốc, điều đó sẽ giúp các doanh nghiệp Trung Quốc phát triển nhanh hơn và độc lập hơn.

Các chuyên gia dự đoán Trung Quốc có thể tận dụng cơ hội này để gia tăng ảnh hưởng công nghệ trong khu vực.

Khi thừa vẫn chưa đủ

Hiện tại, các bên liên quan trong ngành AI tại Malaysia và Singapore cho rằng họ đã có đủ năng lực tính toán AI để đối phó với bất kỳ hạn chế nào từ Mỹ.

Một nguồn tin giấu tên nói với Tech in Asia rằng các trung tâm hiện có và sắp xây dựng ở các quốc gia này được thiết kế để có dư công suất và đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng.

“Tại thời điểm này, nhu cầu tính toán trong Malaysia và Singapore vẫn thấp hơn rất, rất nhiều so với năng lực hiện tại,” nguồn tin cho biết. Họ dự đoán khu vực này sẽ không đạt đến giới hạn công suất hiện có trong ít nhất 10 năm tới.

Tuy nhiên, không phải ai cũng đồng tình.

Yeh từ GMI Cloud tin rằng các hạn chế có thể bắt đầu ảnh hưởng chỉ trong một năm. Công ty của ông hợp tác chặt chẽ với Nvidia và là một phần trong mạng lưới đối tác của tập đoàn này.

Ông cho rằng các công ty không tuân thủ quy định sẽ gặp khó khăn khi thế hệ chip Nvidia mới – được dự đoán có tốc độ nhanh gấp 3 đến 5 lần hiện tại – ra mắt.

“Người ta sẽ bỏ ra số tiền tương tự nhưng làm được nhiều gấp 5 lần so với bạn,” ông giải thích.

Ông cũng dự đoán rằng các tập đoàn điện toán đám mây quy mô lớn như Amazon, Apple, Google, Meta và Microsoft có thể chuyển công suất GPU về các nền kinh tế tiên tiến hơn như Mỹ, Nhật Bản hoặc Đài Loan.

Điều này có thể tác động nghiêm trọng đến các nước như Thái Lan, Indonesia và Việt Nam – những nơi đang thúc đẩy phát triển AI và xây dựng trung tâm dữ liệu.

Helen Chiang, trưởng bộ phận nghiên cứu bán dẫn tại IDC Asia/Pacific, cho rằng tình trạng này có thể dẫn đến làn sóng startup rời khỏi Đông Nam Á.

“Việc này sẽ tác động đến sự phát triển AI trong khu vực như thế nào vẫn còn là điều đáng theo dõi,” bà nói với Tech in Asia.

Chips stacked against SEA? New rules may hinder AI boom in region
Confusion over new US AI chip restrictions dampened Southeast Asia’s AI party last month as the industry scrambled to understand what they would mean for the region.

US Executive Order 14141, signed by President Joe Biden in his last week in office, limits the export of high-end AI chips.

The directive could pose serious problems for AI developers as most startups in the region rely on cloud-based AI services powered by these high-end chips.

Southeast Asia’s business hub, Singapore, has recently been included in a US investigation into whether Chinese AI startup DeepSeek purchased advanced Nvidia chips from third parties.

Industry insiders interviewed by Tech in Asia agree that the short-term effect of the new rules will likely be minimal.

Chips already shipped to the region will stay there for now. At the same time, there are questions on whether the Trump administration will retain the restrictions.
There are also concerns about longer-term growth if the rules stay in place. Southeast Asia’s ambitions to become an AI hub will likely slow down. However, this may end up pushing the region into the arms of Chinese chip players.

14141 intact
Most of the industry is currently focused on what President Donald Trump will do. The day he took office, he began to undo many of Biden’s orders. However, Executive Order 14141 remains untouched.

“It’s pretty much impossible to predict what Trump would do, actually,” says an insider who asked not to be named. “He might roll back some of these provisions or he might escalate them even more. He might just use it as bargaining chips.”
Any immediate effect is also likely to be limited because Southeast Asia currently has more than enough capacity to cope with the existing demand for AI services.

Yet, investors and startups in the area still worry about what an escalation in US-China tensions could mean for the region’s AI industry.

Malaysia has invested US$21.7 billion in data centers in the past two years, information from Malaysia Digital Economy Corporation reveals.

Singapore, on the other hand, has pledged to allocate over US$740 million to support AI development in the next five years. In 2019, the city-state declared its goal to become a regional hub for AI development.
Right now, most of the data centers in Southeast Asia are not involved in the development of generative AI models, Matthew Walker, chief analyst at MTN Consulting in Bangkok, tells Tech in Asia.

The development of genAI models is the most computing-intensive part of training a large language model. Most startups in the region are involved in the fine-tuning process, which is less intensive.

“The restrictions will have little immediate effect because AI model development is already based primarily in the US,” Walker explains.

The unnamed insider shares that most of the startups they have talked to are taking a wait-and-see approach and that there’s time before the rules take effect.
The restrictions are currently in a 120-day comment phase, which allows the US Department of Commerce’s Bureau of Industry and Security to alter them if necessary. Nvidia has officially opposed the rules.

“No one’s making big moves yet, but they’re already talking about it,” the insider says.
Under the new restrictions, US-headquartered AI companies offering cloud services are required to keep half of their computing power in the country. Another 25% is allowed to be deployed to US close allies. This group is called Tier 1.

Of the firms’ remaining computing power, 7% can be deployed to most other countries that belong to Tier 2. This group, which includes every major country in Southeast Asia, faces much stricter regulations.

Meanwhile, the rules prevent the sale or transfer of high-end AI chips to the 22 countries listed under Tier 3.
Many exceptions
There are, as is common with executive orders, lots of exemptions. Companies based outside the US can buy and hold chips that exceed these caps if they get the National Verified End User status.

The insiders interviewed by Tech in Asia note that the details of these exemptions haven’t been announced yet. However, one rule appears particularly clear: no dealings with Russian, North Korean, or Chinese companies.
Yet, these insiders also note that while the rules might slow down or force out Chinese startups from Southeast Asia’s AI cloud servers, they probably wouldn’t stop the illegal transfer of chips to these firms.

An unintended consequence is that Southeast Asian firms may chafe at the restrictions and decide to use Chinese training models and chips instead.

That’s something the US wants to avoid as it wants startups to rely on American technologies, according to Alex Yeh, co-founder and CEO of GMI Cloud, a US-headquartered AI cloud service provider with data centers in Malaysia, Thailand, and Taiwan.
He warns that if the restrictions force companies to adopt Chinese tech, it will just allow Chinese players to grow faster and be more independent.

Analysts expect that China will likely use the restrictions as an opportunity to increase its tech presence in the region.

When too much is not enough
For now, stakeholders in Malaysia’s and Singapore’s AI industries think they already have enough AI-grade computing capacity in their countries to weather any US restrictions.

The unnamed insider tells Tech in Asia that the existing and upcoming centers in these countries were built to have excess capacity and handle growing demand.
“As of now, the amount of computing demand within Malaysia, within Singapore, is far, far, far less than what’s been built,” the insider adds. They don’t expect the region to reach its current maximum capacity for at least 10 years.

Not everyone agrees, however.

GMI Cloud’s Yeh thinks the restrictions could begin to have an impact in as little as one year. His company works closely with Nvidia and is part of the tech giant’s partner network.

Yeh says companies that fail to comply with the rules and are facing restrictions will struggle when the new generation of Nvidia chips, which are estimated to be 3x or 5x faster than what it currently offers, hit the market.

“So people will be able to spend the same amount of money and get 5x things done faster than you,” he explains.

He also anticipates that hyperscalers – including Amazon, Apple, Google, Meta, and Microsoft – could move their GPU capacity to more advanced economies.
Hyperscalers may bring their chips back to the US, Japan, or Taiwan. But these chips are unlikely to be replaced, thereby reducing the region’s computing capacity.

This scenario could also have a serious effect on countries like Thailand, Indonesia, and Vietnam. All three have been pushing to develop AI and bring in data centers. If hyperscalers are pulling back, it could mean they are reconsidering their expansion plans in these countries.
Helen Chiang, head of semiconductor research at IDC Asia/Pacific, points out that this could lead to an exodus of startups from Southeast Asia.

She says if firms based in the region – which are aggressively developing AI – need to get US approval to get access to chips, they may think it’s more efficient to move to a Tier 1 country and set up headquarters there.

“How this will impact local AI development is worth watching,” she tells Tech in Asia.