Làn sóng đòi chủ quyền dữ liệu từ các nước đang phát triển đe dọa mô hình kinh doanh toàn cầu của Big Tech

• Nigeria, Việt Nam, Ấn Độ, Nam Phi và nhiều quốc gia đang phát triển đang buộc các tập đoàn công nghệ lớn như Google, Microsoft và Amazon phải lưu trữ dữ liệu công dân trong nước, thay vì vận hành từ các trung tâm dữ liệu ở nước ngoài.

• Nigeria yêu cầu các hãng đưa ra thời hạn cụ thể để xây trung tâm dữ liệu tại nước này, từ chối miễn trừ trước đây, đồng thời đe dọa ngừng hoạt động nếu không tuân thủ.

• Ấn Độ yêu cầu các công ty thanh toán lưu trữ dữ liệu tài chính trong nước; Việt Nam bắt buộc doanh nghiệp nước ngoài có văn phòng và lưu dữ liệu tối thiểu 24 tháng nội địa.

• Microsoft phản hồi bằng cách triển khai "edge nodes" tại Nigeria để giảm độ trễ và hỗ trợ "data residency", nhưng Amazon và Google từ chối bình luận.

• Các nước đang phát triển đã nhận ra giá trị to lớn của dữ liệu công dân, trước đây bị các Big Tech khai thác mà không đem lại lợi ích kinh tế tương xứng.

• Nhiều quốc gia châu Phi đang đầu tư hàng trăm triệu USD để xây trung tâm dữ liệu quốc gia, với sự hỗ trợ của Ngân hàng Phát triển châu Phi và Ngân hàng Thế giới:

  • Congo nhận 77 triệu USD cho trung tâm dữ liệu đầu tiên khu vực Trung Phi

  • Cabo Verde có dự án 60 triệu USD

  • Raxio Group nhận 100 triệu USD từ IFC để mở rộng hạ tầng tại 6 quốc gia châu Phi

• Nam Phi là quốc gia duy nhất tại châu Phi hiện có trung tâm dữ liệu của cả Amazon, Microsoft và Google, nhờ vào cơ sở hạ tầng vượt trội và thị trường lớn.

• Tại Nigeria, các trung tâm dữ liệu nội địa như MainOne, Rack Centre, Galaxy Backbone, Huawei ngày càng đạt chuẩn quốc tế và phục vụ ngân hàng, fintech và viễn thông.

• MTN mới khánh thành trung tâm dữ liệu lớn nhất Tây Phi trị giá 235 triệu USD, đồng thời ra mắt dịch vụ đám mây cạnh tranh với Amazon, Google.

• Tuy nhiên, rào cản lớn nhất vẫn là khung pháp lý thiếu ổn định, khiến các hãng công nghệ do dự đầu tư hạ tầng lâu dài tại nhiều quốc gia như Nigeria.

• Các chuyên gia cảnh báo rằng chủ quyền dữ liệu chỉ thật sự hiệu quả nếu đi kèm kiểm soát quyền truy cập của công ty nước ngoài, tránh chỉ là "lưu dữ liệu tại chỗ nhưng vẫn bị kiểm soát bởi bên ngoài".

📌 Làn sóng chủ quyền dữ liệu đang lan rộng từ Nigeria đến Việt Nam, khiến các Big Tech phải xây trung tâm dữ liệu nội địa hoặc rút khỏi thị trường. Nigeria, Ấn Độ và nhiều nước khác yêu cầu dữ liệu công dân phải được lưu tại chỗ, gây áp lực lớn lên mô hình thu lợi từ dữ liệu toàn cầu của Amazon, Google và Microsoft. Tuy nhiên, sự thiếu ổn định pháp lý vẫn là rào cản lớn trong việc hiện thực hóa chủ quyền dữ liệu toàn diện.

https://restofworld.org/2025/big-tech-data-sovereignty/