Mỹ đang hiểu sai về cuộc đua AI: Không ai thắng chỉ nhờ mô hình mạnh nhất

• Cuộc đua AI giữa Mỹ và Trung Quốc không chỉ là về hiệu suất mô hình, mà là khả năng ứng dụng rộng rãi vào đời sống, kinh tế và quốc phòng. Mỹ có lợi thế công nghệ, nhưng Trung Quốc lại triển khai nhanh và rẻ.

• Mô hình AI R1 của DeepSeek (Trung Quốc) ra mắt vào tháng 1/2025 đã gây chấn động thị trường toàn cầu, cho thấy mô hình tuy không vượt trội về công nghệ nhưng lại rẻ, nguồn mở và dễ tiếp cận, tạo giá trị lớn cho người dùng.

• Quan điểm "nghiệp dư nói về mô hình, chuyên gia nói về ứng dụng" nhấn mạnh rằng việc phổ cập công nghệ AI mới là yếu tố quyết định thắng lợi, không chỉ là ai có mô hình vượt trội.

• Mỹ cần tăng tốc áp dụng AI vào quân đội, các cơ quan chính phủ và nền kinh tế, thông qua hạ tầng đám mây, nguồn năng lượng bền vững, và khuyến khích xuất khẩu công nghệ AI ra toàn cầu.

• Trong quân sự, AI giúp tăng tốc ra quyết định, phát hiện mối đe dọa nhanh hơn, lên kế hoạch tác chiến hiệu quả hơn và hỗ trợ hậu cần. Tuy nhiên, vũ khí AI vẫn yêu cầu con người ra quyết định cuối cùng, duy trì tính trách nhiệm.

• Nga, Iran, Triều Tiên và nhiều nước khác đang tích cực ứng dụng AI vào quốc phòng. Mỹ cũng đang triển khai AI trong bảo trì hệ thống vũ khí, hoạch định tác chiến và nâng cao tự động hóa.

• Trong lĩnh vực dân sự, AI được dự báo có thể mang lại hàng nghìn tỷ USD giá trị gia tăng nếu được ứng dụng rộng rãi. Tuy nhiên, nếu Mỹ không giúp các công ty AI xuất khẩu ra thế giới, Trung Quốc sẽ chiếm ưu thế ở các nước đang phát triển với giải pháp giá rẻ như DeepSeek.

• Mỹ nên hỗ trợ xuất khẩu công nghệ AI đến các nước đang phát triển, đặc biệt thông qua các đối tác vùng Vịnh như G42 (UAE), giúp mở rộng ảnh hưởng và kiềm chế Sáng kiến Con đường Tơ lụa Kỹ thuật số của Trung Quốc.

• Kiểm soát xuất khẩu chip AI là cần thiết nhưng không đủ. AI là phần mềm và dễ bị sao chép, nên xuất khẩu công nghệ chỉ mang tính trì hoãn chứ không ngăn chặn được sự phát triển của Trung Quốc.

• Mỹ cần khung pháp lý rõ ràng, cân bằng giữa đổi mới và kiểm soát rủi ro, khuyến khích áp dụng AI một cách có trách nhiệm chứ không cứng nhắc như quy định của EU.

• Đầu tư vào sản xuất chip trong nước (50 tỷ USD), hệ thống năng lượng, truyền tải điện, và trung tâm dữ liệu là then chốt. Việc công bố đầu tư 500 tỷ USD từ khu vực tư nhân cần được theo dõi và tăng tốc triển khai.

• Chính phủ cần dẫn dắt quá trình áp dụng AI, không chỉ bằng quy định mà còn bằng đầu tư trực tiếp, sử dụng AI trong các cơ quan liên bang, từ đó tạo hiệu ứng lan tỏa đến khu vực tư nhân.

• So với Trung Quốc, công chúng Mỹ ít tin tưởng AI hơn, làm chậm tốc độ ứng dụng. Việc chính phủ làm gương sẽ tạo niềm tin và đẩy nhanh chấp nhận xã hội.

📌 Mỹ có công nghệ AI vượt trội nhưng sẽ thua nếu không đẩy mạnh ứng dụng. DeepSeek của Trung Quốc chứng minh rằng AI giá rẻ, nguồn mở vẫn tạo giá trị lớn. Mỹ cần tăng đầu tư hạ tầng, thúc đẩy xuất khẩu công nghệ, và tạo khung pháp lý linh hoạt để thắng trong cuộc đua “triển khai” chứ không chỉ “phát triển”.

https://www.foreignaffairs.com/united-states/what-america-gets-wrong-about-ai-race