Nam Phi tung chiến lược đất hiếm tham vọng thống trị chuỗi cung ứng công nghệ sạch toàn cầu

• Nam Phi xác định đất hiếm (Rare Earth Elements – REEs) là một trong những khoáng sản thiết yếu quan trọng hàng đầu, đóng vai trò sống còn trong các ngành công nghệ hiện đại như ô tô điện, tua-bin gió, vũ khí chính xác, cảm biến và thiết bị điện tử cao cấp.
• Trong danh sách khoáng sản thiết yếu quốc gia, đất hiếm được xếp vào nhóm "trung bình - cao", phản ánh cả tiềm năng kinh tế và mức độ rủi ro nguồn cung toàn cầu.
• Mỏ Steenkampskraal tại tỉnh Western Cape được xem là nguồn tài nguyên đất hiếm chiến lược với trữ lượng cao và khả năng tái khai thác. Đây là một trong những mỏ đất hiếm giàu nhất thế giới từng hoạt động.
• Nam Phi chưa có năng lực chế biến sâu đất hiếm quy mô công nghiệp, do đó chiến lược năm 2025 tập trung vào phát triển trung tâm tinh luyện REEs, công nghệ chiết tách từ quặng và từ nguồn thứ cấp như tro bay từ nhà máy than (coal fly ash – CFA), rác thải điện tử, và bãi thải mỏ.
• Chính phủ dự kiến thiết lập các khu công nghiệp chuyên biệt (beneficiation hubs) và trung tâm nghiên cứu để thúc đẩy sản xuất nam châm vĩnh cửu, cảm biến và hợp kim công nghệ cao từ REEs.
• Kế hoạch dài hạn đặt mục tiêu xây dựng chuỗi giá trị hoàn chỉnh: từ khai thác → chế biến → sản xuất ứng dụng công nghệ cao. Việc phát triển năng lực này sẽ tạo cơ hội cho việc sản xuất linh kiện quốc phòng, hàng không, pin xe điện và năng lượng sạch trong nước.
• Nam Phi sẽ thúc đẩy hợp tác với các nước giàu đất hiếm như Mozambique, Madagascar và Zambia, hướng đến một khối công nghiệp đất hiếm khu vực, tăng sức cạnh tranh trước sự thống trị chuỗi cung ứng từ Trung Quốc.
• Chiến lược cũng đặt trọng tâm vào tài chính hóa ngành đất hiếm thông qua quỹ đầu tư, ưu đãi thuế cho dự án chế biến sâu và nghiên cứu ứng dụng, đồng thời hỗ trợ các startup và trường đại học nghiên cứu công nghệ chiết xuất và tái chế.
• Việc áp dụng các tiêu chuẩn ESG và mô hình kinh tế tuần hoàn được xem là chìa khóa để tạo lợi thế cạnh tranh, nhất là khi các thị trường nhập khẩu ngày càng siết chặt quy định về truy xuất nguồn gốc và tính bền vững.

📌 Đất hiếm là một trong những trụ cột chiến lược của Nam Phi trong cuộc đua công nghệ xanh toàn cầu. Với mỏ Steenkampskraal và kế hoạch phát triển chuỗi giá trị hoàn chỉnh – từ khai thác, chế biến sâu đến ứng dụng công nghệ cao – Nam Phi đang nỗ lực trở thành trung tâm sản xuất đất hiếm sạch và bền vững của châu Phi. Chiến lược tích hợp tái chế, đầu tư R&D và hợp tác khu vực sẽ giúp quốc gia này bứt phá trong lĩnh vực sản xuất nam châm, cảm biến và pin sạch – những ngành đang bùng nổ nhờ chuyển đổi năng lượng và công nghiệp quốc phòng.

https://www.gov.za/sites/default/files/gcis_document/202505/critical-minerals-and-metals-strategy-south-africa-2025.pdf