Nghiên cứu về xu hướng sử dụng ChatGPT như một hình thức trị liệu tâm lý

https://www.businessinsider.com/chatgpt-therapy-risks-benefits-boundaries-2025-3

Mọi người đang dùng ChatGPT để trị liệu. Các nhà trị liệu cho rằng đó không phải là ý tồi — nếu bạn biết cách sử dụng đúng.
Julia Pugachevsky – Ngày 17 tháng 3 năm 2025, 8:15 AM UTC

Ngày càng có nhiều người bắt đầu sử dụng ChatGPT để trị liệu miễn phí.
Các nhà trị liệu cho rằng điều này có thể khiến mọi người cảm thấy cô đơn hơn và phụ thuộc vào việc tìm kiếm sự trấn an.
Họ khuyên nên sử dụng AI cho các nhiệm vụ cụ thể, chẳng hạn như gợi ý viết nhật ký.

Tôi không ngại thừa nhận rằng tôi đã tâm sự với một con robot.
Chỉ tuần trước, tôi đã dành hẳn một giờ để trò chuyện sôi nổi với ChatGPT, tìm kiếm lời khuyên cho một vấn đề cá nhân mà tôi đã dằn vặt suốt nhiều tuần. Tôi không muốn làm chồng và bạn bè của mình chán nản vì lại phải nghe tôi kể về vấn đề đó một lần nữa.

Tôi không phải là người duy nhất làm vậy. Người dùng Reddit cho biết họ thích sử dụng nền tảng AI này để được hướng dẫn về cuộc sống và để phân tích hành vi tự ái của người khác. Người dùng TikTok chia sẻ các mẹo như “ghi nhật ký bằng giọng nói” với ChatGPT hoặc thay đổi cài đặt để ChatGPT phản hồi bằng âm thanh, giống như một nhà trị liệu thực thụ.

Rachel Goldberg, một nhân viên xã hội lâm sàng được cấp phép tại Los Angeles, nói rằng cô không ngạc nhiên khi biết rằng một số người đang sử dụng ChatGPT cho mục đích trị liệu. Cô thậm chí đã giới thiệu tôi với một trong những khách hàng của mình, người gần đây đã tiết lộ rằng cô sử dụng ChatGPT hàng ngày bên cạnh các buổi trị liệu trực tiếp.

Khách hàng đó, tạm gọi là Emily (cô ấy yêu cầu giấu tên vì là khách hàng của Goldberg), cho biết cô sử dụng ChatGPT để “xả” suy nghĩ khi cảm thấy căng thẳng. Đôi khi, cô không muốn nhắn tin cho Goldberg trước buổi trị liệu hoặc "làm phiền" bạn bè của mình; cô chỉ cần xử lý vấn đề một cách nhanh chóng. Chỉ trong vài giây, cô đã nhận được “những lời khuyên cuộc sống tuyệt vời nhất,” cô nói.

“Nó giống như một chiếc la bàn nhỏ giúp tôi định hướng trong ngày,” Emily, 28 tuổi, chia sẻ với BI.

"Liệu pháp miễn phí trong túi bạn"

ChatGPT là một lựa chọn thay thế (hoặc công cụ bổ trợ) hấp dẫn cho liệu pháp trị liệu. Nó miễn phí, có sẵn mọi lúc, và đưa ra lời khuyên tùy chỉnh, chi tiết. Những mặt trái của nó — như việc OpenAI có thể đào tạo trên dữ liệu cá nhân hoặc tác hại môi trường do sử dụng AI thường xuyên — rất dễ bị bỏ qua trong lúc khủng hoảng khi ChatGPT phản hồi một cách điềm tĩnh và thấu hiểu.

Mặc dù một số nhà trị liệu cho rằng điều này là ổn, họ khuyến khích đặt ra những ranh giới rõ ràng khi sử dụng ChatGPT. Việc AI có thể phản hồi liên tục có thể củng cố hành vi tìm kiếm sự trấn an và làm trầm trọng thêm cảm giác cô đơn. Nó có thể khiến một người trở nên lo lắng và xa cách hơn — đi ngược lại với mục tiêu của một liệu pháp trị liệu tốt.

Việc đọc những lời khẳng định lịch sự của ChatGPT như “nghe có vẻ thực sự khó khăn” khiến tôi cảm thấy dễ chịu. Tuy nhiên, nó không giống như trò chuyện với một người bạn, người có thể pha trò hoặc chia sẻ cách họ đã vượt qua một trải nghiệm tương tự.

Emily, người đã tham gia trị liệu khoảng 8 hoặc 9 năm, không cho rằng ChatGPT tốt hơn liệu pháp truyền thống hoặc có thể thay thế bạn bè của mình.
Khi chiếc xe của cô bị đánh cắp hai lần, hoặc khi cô cảm thấy choáng ngợp vì những thay đổi lớn trong cuộc sống, cô đã viết cho ChatGPT. Cô thấy nó hữu ích nhất khi AI xác định được cảm xúc của cô vào những lúc cô không nhận thức được.

“Nếu tôi nói về điều gì đó mà tôi không tự tin hoặc tôi đang làm gì đó vì người khác, nó sẽ phát hiện ra điều đó và sẽ nói: ‘người này phải chịu trách nhiệm cho cảm xúc của họ,’” Emily nói. “Nó thực sự là liệu pháp trong túi của bạn, sẵn sàng bất cứ lúc nào.”

Goldberg cho rằng thật tốt khi ChatGPT “làm khá tốt trong việc xác nhận” cảm xúc của ai đó và giúp họ tự nhìn nhận bản thân. Tuy nhiên, nguy cơ là việc phụ thuộc quá nhiều vào ChatGPT có thể cản trở khả năng tự ra quyết định. Vẫn có những khoảnh khắc mà bạn phải tự mình quyết định, chẳng hạn như lên tiếng trong một cuộc họp hoặc rời khỏi một buổi hẹn hò không thoải mái.

Khi tùy chỉnh đi quá xa

Vấn đề lớn nhất tôi gặp phải với liệu pháp từ ChatGPT là nó có thể được tùy chỉnh để trả lời theo cách bạn mong muốn.
Nếu tôi yêu cầu ChatGPT phân tích một cuộc trò chuyện theo nghĩa đen, nó nói rằng tôi có vẻ hơi thô lỗ. Sau đó, tôi làm theo lời khuyên trên Reddit, yêu cầu ChatGPT phát hiện dấu hiệu thao túng trong tin nhắn của người kia. Lập tức, AI chỉ ra tất cả những cách mà người đó đã tỏ ra phòng thủ và thiếu trưởng thành về mặt cảm xúc.

Không có lời nhắc đó, các phân tích có thể trông khác đi, thậm chí có thể tỏ ra đồng cảm với kẻ thao túng tình cảm hoặc kẻ chiếm hữu.

Các nhà trị liệu và bạn bè không hoàn toàn khách quan, nhưng ChatGPT có thể bị điều chỉnh liên tục để phù hợp với nhu cầu của bạn, từ giọng điệu cho đến nội dung câu trả lời.

Goldberg nói rằng không giống như một nhà trị liệu, ChatGPT sẽ không phát hiện ra khi người dùng gọi mọi người trong cuộc sống của họ là “độc hại” và nhẹ nhàng khuyến khích họ nhìn nhận vấn đề theo hướng khác. Nó chỉ đơn giản là nói điều mà người dùng muốn nghe — cuối cùng sẽ gây hại nhiều hơn là giúp ích.

Đánh mất sự kết nối của con người

Dù ChatGPT nghe có vẻ đồng cảm, nhưng nó có giới hạn trong các vấn đề mà nó có thể giải quyết.

Angela Betancourt, một doanh nhân 42 tuổi, không còn tham gia trị liệu nữa. Cô cho biết ChatGPT không thể sánh với trị liệu trực tiếp, nhưng cô sử dụng nó để tìm kiếm động lực hoặc một góc nhìn mới khi đối mặt với vấn đề.

Tuy nhiên, Betancourt nói rằng cô sẽ không sử dụng ChatGPT để đối mặt với những cảm xúc nặng nề như đau buồn. Cô đã mất cha chồng vào năm ngoái và cha ruột vài năm trước đó. Cô tin rằng chỉ con người thật mới có thể mang lại sự an ủi và lời khuyên thích hợp trong những lúc khủng hoảng.

Nếu bạn định chia sẻ với ChatGPT, hãy tạo ranh giới

Bogdanovic và Goldberg dự đoán rằng nhiều người sẽ bắt đầu sử dụng ChatGPT cho mục đích trị liệu, ít nhất là trong tương lai gần. Tuy nhiên, họ hy vọng người dùng sẽ biết cách đặt ra ranh giới.

Bogdanovic khuyên nên chỉ sử dụng ChatGPT cho các câu hỏi cụ thể, như cách phản hồi email của sếp hoặc các kỹ thuật thở để giữ bình tĩnh.

Kinh nghiệm của tôi cho thấy, ngay cả lời khuyên tốt nhất từ AI cũng có thể không mang lại câu trả lời hoàn hảo. Nhưng khi tôi hỏi chồng mình: “Nếu là anh, anh sẽ làm gì ngay bây giờ?” — tôi cảm thấy nhẹ nhõm hơn khi nhận được câu trả lời từ một người thực sự quan tâm đến tôi.

People are using ChatGPT for therapy. Therapists say it's not a bad idea — if you do it right.
Julia Pugachevsky Mar 17, 2025, 8:15 AM UTC

More people are starting to use ChatGPT for free therapy.
Therapists say it can make people lonelier and dependent on seeking reassurance.
They recommend using it for specific tasks, like journal prompts.
I'm not shy about admitting I've confided in a robot.
Just last week, I spent a solid hour in an animated back-and-forth with ChatGPT, seeking advice for a personal problem that I've been agonizing over for weeks. I didn't want to bore my husband and friends with it again.
I'm far from the only one who does this. Reddit users say they love using the AI platform for life coaching and unpacking other people's narcissistic behaviors; TikTokers share tips like "voice journaling" into ChatGPT or changing the settings so ChatGPT responds back in audio, mimicking a therapist.
Rachel Goldberg, a licensed clinical social worker in Los Angeles, said she wasn't surprised to learn that some people use ChatGPT for therapeutic purposes. She even put me in touch with one of her clients, who recently disclosed that she uses the platform daily in addition to their in-person sessions.
The client, who we'll call Emily (she asked to remain anonymous because she is Goldberg's client), said she uses ChatGPT to "brain dump" her thoughts when she feels stressed. Sometimes, she doesn't want to text Goldberg ahead of a session or "burden" her friends; she just needs to process something quickly. Within seconds, she gets "the most amazing life advice," she said.
"It's kind of a little compass helping me go throughout my day," Emily, 28, told BI.
ChatGPT is a tempting alternative (or accessory) to therapy. It's free, available anytime, and offers customized, in-depth advice. The downsides — like OpenAI training on personal data or the environmental damage caused by frequent AI use — are easy to ignore in the heat of a crisis when ChatGPT responds with tranquil eloquence.
While some therapists say it's OK, they encourage hard boundaries around using ChatGPT: its boundless accessibility can reinforce reassurance-seeking behaviors and exacerbate loneliness. It can make a person more anxious and atomized — the opposite of what good therapy aims to do.
It felt nice to read ChatGPT's polite affirmations that my issue "sounds really tough." However, it just didn't feel the same as chatting with a friend who might crack a joke or share how they got through a similar experience.
Free 'therapy in your pocket'
Emily, who has been going to therapy for about eight or nine years, doesn't believe ChatGPT is better than traditional therapy or a substitute for her friends.

I let ChatGPT analyze the chat history between my boyfriend and me. The AI system said my boyfriend is a better communicator.

Therapists share what people-pleaser clients talk about — from relationship issues to 'analysis paralysis'
It is, however, convenient. When her car was stolen twice, or she felt overwhelmed by big life transitions, she'd write into ChatGPT. She found it most helpful when it identified her feelings when she was too in it to realize them herself.
"If I tell it things where I don't sound very confident or I'm doing something for someone else, it catches that, and it'll be like, 'this person is responsible for their own emotions,'" Emily said. "It's literally therapy in your pocket at any time."
While Goldberg said it's good that ChatGPT "does a pretty good job of validating" someone's feelings and can help them become more self-reflective, the danger lies in being overly dependent on a second opinion. There are still moments when one has to make a split-second decision on their own, like speaking up in a meeting or leaving a rude date.
Ciara Bogdanovic, a therapist specializing in dialectical behavioral therapy, told BI her worry is that ChatGPT can't spot broader patterns in a client, like the need for frequent validation. For people with OCD, ChatGPT can heighten reassurance-seeking behaviors, which a competent therapist would work on, encouraging the client to expose themselves to some discomfort.
AI is "just going to reassure, which is reinforcing the behavior which might be damaging," Bogdanovic said.
When customizing goes too far
The biggest problem I found with ChatGPT therapy is that it can be customized to answer in ways you find preferable. If I asked ChatGPT to analyze a conversation at face value, it told me I was coming off a touch harsh. Then I followed Reddit's advice of asking ChatGPT to spot signs of manipulation in the other person's texts. It broke down all the ways they were defensive and emotionally immature.
Without that note, readings might look different, potentially even sympathetic to the love-bomber or gaslighter.
Therapists and friends aren't perfectly objective, either. It's just that ChatGPT's answers can be continually tweaked to your liking, down to the tone of voice.
Unlike a therapist, Goldberg said that ChatGPT won't pick up on a user labeling everyone in their life as toxic and gently start to push back. It will simply tell them what they want to hear — ultimately, to their detriment.
"As a therapist, I'm constantly assessing: what's the client's diagnosis, what is their history, what is their family context?" Bogdanovic said. How she responds to one client may be completely different to another client, even if they raise what seems like exactly the same concern. ChatGPT, meanwhile, is "just going to spit out an answer," she said.
Losing the human touch
As empathetic as ChatGPT sounds, it has limitations for the kinds of problems it can solve.
Angela Betancourt, a 42-year-old business owner, no longer goes to therapy. While she said ChatGPT can't compete with it, she uses it for quick pep talks or offering a different perspective on approaching a problem.
Betancourt also loves using ChatGPT for gratitude journal prompts. Recently, she used it to reflect on the joyful moments of a trip she took with her family. However, she said she wouldn't use ChatGPT to deal with heavier emotions like grief. She lost her father-in-law last year and her father a few years before that. She believes only real people can provide adequate comfort and advice in a crisis.
Unlike a psychologist or best friend, ChatGPT is also not beholden to confidentiality — data inputted may potentially be used to identify users in the future, though it hasn't happened yet.
Emily tries not to include too much super-personal data. Sometimes, though, she'll describe a "really intense situation" involving other people. "If that ever got out, it could ruin relationships," she said. "I'm just hoping it's completely private."
If you're going to spill to ChatGPT, create boundaries
Both Bogdanovic and Goldberg predict that more people will start using ChatGPT for therapy, at least in the near future. They also hope they'll exercise some boundaries around it.
Bogdanovic recommends using it only for "pointed questions," like how to respond to your boss's message or breathing techniques to calm down.
In my experience, even the best AI -powered advice can fall short. By the time my husband came home that day, ChatGPT still hadn't given me an answer that felt right — it provided too many potential courses of action. I spiraled, wondering if I was giving ChatGPT a fair amount of context without completely compromising my privacy.
So I asked him instead: knowing all about this recurring issue, what would he do if he were me right now? He paused and closed his eyes, pensiveness in his voice. Then he gave me his advice.
I texted the person back in the way he suggested. I have no idea if it was the best answer or the rightest of resolutions. All I know is that I felt better when I put my phone down to hug him.