• Đại học Chiết Giang (Zhe Da) tại Hàng Châu đang trở thành trung tâm công nghệ mới của Trung Quốc, với 70.000 sinh viên và giảng viên trên 7 cơ sở

• DeepSeek - công ty AI gây chấn động toàn cầu được phát triển tại Hàng Châu bởi cựu sinh viên Liang Wenfeng

• Ngày 17/2/2025, Chủ tịch Tập Cận Bình gặp gỡ các doanh nhân công nghệ bao gồm Jack Ma và Liang Wenfeng, báo hiệu sự ủng hộ cho sự phát triển của Hàng Châu

• Trường đứng thứ 47 toàn cầu theo xếp hạng QS, nhưng dẫn đầu về số lượng công bố khoa học theo xếp hạng Leiden

• "Lục tiểu long" của Hàng Châu gồm các startup nổi bật như DeepSeek, Manycore Tech và Deep Robotics, trong đó 3 công ty được sáng lập bởi cựu sinh viên Đại học Chiết Giang

• Trường khuyến khích tinh thần khởi nghiệp: 20% sinh viên lớp đặc biệt thành lập công ty trong vòng 5 năm sau tốt nghiệp

• Hàng Châu có GDP bình quân đầu người gấp đôi mức trung bình quốc gia, với 82/100 công ty hàng đầu thuộc khu vực tư nhân

• Chính quyền địa phương hỗ trợ mạnh mẽ: cấp đến 15 triệu nhân dân tệ cho người sáng lập startup có bằng tiến sĩ

• Thách thức: phụ thuộc vào ngân sách nhà nước, ít sinh viên quốc tế, hạn chế tự do ngôn luận

📌 Đại học Chiết Giang đang dẫn đầu làn sóng đổi mới giáo dục Trung Quốc với 70.000 sinh viên, giảng viên và vị trí số 1 về công bố khoa học toàn cầu. Trường đã tạo ra các startup công nghệ thành công như DeepSeek, biến Hàng Châu thành Silicon Valley của Trung Quốc.

https://www.economist.com/china/2025/02/19/behind-deepseek-lies-a-dazzling-chinese-university

Đằng sau DeepSeek là một trường đại học Trung Quốc rực rỡ
Trường này lấy Stanford làm hình mẫu và nằm trong trung tâm công nghệ của Hàng Châu

Một robot bốn chân thông minh do DeepRobotics phát triển đang đi xuống cầu thang
Ảnh: Getty Images
Ngày 19 tháng 2 năm 2025 | HÀNG CHÂU

Một bức tượng khổng lồ của Mao Trạch Đông vẫn đứng gần cổng Đại học Chiết Giang, quan sát sự chuyển mình của thành phố Hàng Châu ở phía đông, cách Thượng Hải 175 km (110 dặm) về phía tây nam. Những bức tượng như vậy trông có vẻ lạc hậu ở bất cứ đâu trên khắp Trung Quốc, nhưng đặc biệt là ở đây, và đặc biệt là sau những sự kiện trong vài tháng qua.

Cuộc cách mạng gần đây ở Hàng Châu không phải là cách mạng của chủ nghĩa Mao mà là một cuộc cách mạng công nghệ. DeepSeek, công ty AI với những mô hình đột phá đã khiến các đối thủ nước ngoài kinh ngạc vào tháng trước, được phát triển tại Hàng Châu. Công ty này được thành lập bởi Lương Văn Phong, một cựu sinh viên của Chiết Đại, tên viết tắt từ tên tiếng Trung của Đại học Chiết Giang (Zhejiang Daxue). Chiết Đại vẫn còn khá xa lạ với thế giới bên ngoài, nhưng lại nằm ở trung tâm của một hệ sinh thái mới đầy năng động gồm các nhà nghiên cứu và doanh nhân trong thành phố, nơi đang lấy Thung lũng Silicon của California làm hình mẫu.

Hệ sinh thái đó đã trở thành tâm điểm vào ngày 17 tháng 2 khi Chủ tịch Trung Quốc, Tập Cận Bình, gặp một nhóm doanh nhân công nghệ ở Bắc Kinh. Trong số đó có Jack Ma, người sáng lập Alibaba—gã khổng lồ thương mại điện tử được thành lập tại Hàng Châu vào năm 1999—nhưng đã biến mất khỏi tầm mắt công chúng vào năm 2020 sau khi chỉ trích cơ quan quản lý tài chính. Một người khác là ông Lương, người đã học trí tuệ nhân tạo tại Chiết Đại và có những bước đi đầu tiên trong kinh doanh tại đây. Việc nhà lãnh đạo Trung Quốc công khai đưa ông Ma trở lại sân khấu, đồng thời gặp gỡ ông Lương, sẽ chỉ càng thúc đẩy sự phát triển của Hàng Châu.

Chiết Đại đã phát triển nhanh chóng trong vài thập kỷ qua, mua sắm thiết bị cao cấp và tuyển dụng các nhà khoa học hàng đầu. Khoảng 70.000 sinh viên và giảng viên hiện đang sinh sống và làm việc tại 7 cơ sở của trường, trong những tòa nhà vuông vức nhìn ra hồ và cây mận. Hàng Châu và các thành phố khác tuyên bố muốn biến các trường đại học của họ thành “hệ sinh thái đổi mới”. Chiết Đại không chỉ trở thành một trung tâm nghiên cứu mà quan trọng hơn, còn rất thành công trong việc biến những sinh viên xuất sắc thành các nhà lãnh đạo doanh nghiệp. Trường tuyên bố sẽ trở thành một đại học “đẳng cấp thế giới” vào năm 2027. Các cựu sinh viên nói rằng trường đang lấy Đại học Stanford làm hình mẫu thay vì các trường danh giá nhất Trung Quốc ở Bắc Kinh và Thượng Hải.

Điều này có vẻ xa vời, nhưng theo các tiêu chí về danh tiếng và trải nghiệm sinh viên của bảng xếp hạng QS World University Rankings, Chiết Đại xếp thứ 47 toàn cầu. Tuy nhiên, theo một số thước đo khác, trường đã vượt qua nhiều trường đại học hàng đầu thế giới. Theo bảng xếp hạng mới nhất của Leiden, một chỉ số đo lường sản lượng nghiên cứu, Chiết Đại hiện sản xuất nhiều bài báo khoa học hơn bất kỳ trường đại học nào khác. Trường chỉ đứng sau Harvard về số lượng bài báo được xếp vào top 10% trong lĩnh vực của chúng.

Các cựu sinh viên của trường nằm trong số những doanh nhân giàu nhất Trung Quốc, theo bảng xếp hạng của Hurun, một công ty nghiên cứu, dành cho những người có tài sản trên 5 tỷ nhân dân tệ (700 triệu USD). Trong số đó có Hoàng Tranh, người sáng lập Pinduoduo—gã khổng lồ thương mại điện tử, và Đoàn Vĩnh Bình, một ông trùm trong ngành điện tử.

Trong những tháng gần đây, danh tiếng của trường về tinh thần khởi nghiệp đã đạt đến một tầm cao mới. Trung Quốc đang xôn xao bàn tán về “Lục Tiểu Long” của Hàng Châu, một nhóm các startup đầy triển vọng, trong đó có 3 công ty được sáng lập bởi cựu sinh viên Chiết Đại. DeepSeek là một trong số đó. Một công ty khác là Manycore Tech, chuyên về phần mềm thiết kế 3D, đã công bố kế hoạch niêm yết tại Hồng Kông vào ngày 15 tháng 2. Ngoài ra còn có DeepRobotics, chuyên chế tạo robot giống chó (trong ảnh), được sử dụng cho các nhiệm vụ tuần tra và cứu hộ.

3 yếu tố đứng sau thành công của Chiết Đại. Đầu tiên là khả năng thu hút và bồi dưỡng nhân tài. Dù nhiều sinh viên Trung Quốc khao khát một công việc ổn định trong chính phủ, Chiết Đại từ lâu đã thu hút những người táo bạo hơn, những người sẵn sàng tham gia các cuộc thi khởi nghiệp để gọi vốn từ trường. Các giáo sư cũng rất đặc biệt, khuyến khích sinh viên thử nghiệm liên ngành để kích thích ý tưởng và cố gắng tạo ra một môi trường “chấp nhận sai lầm”.

Khi Hoàng Siêu Vũ còn học trung học, anh đã chế tạo một bể cá có kiểm soát nhiệt độ. Giờ đây, khi đã 21 tuổi và theo học ngành khoa học vật liệu tại Chiết Đại, anh đã thành lập một công ty cùng với giáo sư hướng dẫn, nhằm phát triển một loại “keo sinh học” giúp chữa lành vết thương. Anh cho rằng nghiên cứu thuần túy rất quan trọng để tạo ra đột phá, nhưng “để thực sự thay đổi xã hội, cần có ngành công nghiệp”.

Yếu tố thứ hai giúp Chiết Đại thành công là vị trí địa lý. Hàng Châu là một thành phố có nhiều kênh đào, cách Thượng Hải chỉ 45 phút đi tàu, nhưng lại xa trung tâm quyền lực chính trị.

Yếu tố thứ ba là chính quyền Hàng Châu nổi tiếng với hiệu quả làm việc, giúp các công ty khởi nghiệp phát triển mà không cần đến các mối quan hệ hay những bữa tiệc xa hoa. Các nhà sáng lập startup có bằng tiến sĩ có thể nhận khoản hỗ trợ lên tới 15 triệu nhân dân tệ nếu chuyển đến thành phố.

Vươn ra toàn cầu

Chiết Đại vẫn đối mặt với nhiều thách thức khi cạnh tranh ở tầm quốc tế. Một vấn đề là trường chủ yếu dựa vào nguồn tài trợ của chính phủ. Điều này đã mang lại lợi ích cho đến nay nhưng cũng khiến trường phụ thuộc vào các ưu tiên chính sách và hạn chế ngân sách. Các cựu sinh viên tuy hào phóng nhưng khó có thể xây dựng một quỹ tài trợ sánh ngang với 36 tỷ USD của Stanford.

So với các trường đại học nước ngoài, số lượng giảng viên và sinh viên quốc tế tại Chiết Đại còn ít. Trường đã chiêu mộ được các nhà nghiên cứu hàng đầu từ các đại học Mỹ (bao gồm Tôn Tùng, một nhà toán học xuất sắc từ Đại học California, Berkeley vào năm ngoái), nhưng phần lớn họ đều có gốc gác Trung Quốc.

Dù vậy, Chiết Đại vẫn cho thấy rằng “các mảng kiến tạo của giáo dục đại học toàn cầu đang dịch chuyển một cách đầy ấn tượng”, theo William Kirby, chuyên gia về Trung Quốc tại Trường Kinh doanh Harvard. Vào tháng 1, Trung Quốc đã công bố kế hoạch trở thành một “cường quốc giáo dục... có tầm ảnh hưởng toàn cầu” vào năm 2035. Trước đây, mục tiêu đó có vẻ xa vời, nhưng nay, những nơi như Chiết Đại đang khiến điều đó trở nên thực tế hơn bao giờ hết. ■

Behind DeepSeek lies a dazzling Chinese university
It models itself on Stanford, and is in the tech hotspot of Hangzhou
An intelligent quadruped robot developed by DeepRobotics walks down stairs
Photograph: Getty Images
Feb 19th 2025|HANGZHOU

Ahuge statue of Mao Zedong still stands near the entrance to Zhejiang University, surveying the transformation of the eastern city of Hangzhou, 175km (110 miles) south-west of Shanghai. Such statues look anachronistic wherever they linger across China, but especially so here, and especially after the events of the past few months.
The recent revolution in Hangzhou has not been a Maoist one, but a technological one. DeepSeek, the ai company whose groundbreaking models stunned foreign competitors last month, was developed in Hangzhou. It was founded by Liang Wenfeng, an alumnus of Zhe Da, as the university is known (from its Chinese name, Zhejiang Daxue). Zhe Da is still largely unknown outside China, but it is at the heart of a dynamic new ecosystem of researchers and entrepreneurs in the city that models itself on California’s Silicon Valley.
That ecosystem came into sharp focus on February 17th, when China’s leader, Xi Jinping, met a group of tech entrepreneurs in Beijing. Among them was Jack Ma, who founded Alibaba, an e-commerce giant, in Hangzhou in 1999, but then disappeared from view in 2020 after criticising the financial regulator. Another was Mr Liang, who studied artificial intelligence at Zhe Da and made his first forays into business there. China’s leader apparently bringing Mr Ma in from the cold so publicly, and meeting with Mr Liang, will only fuel Hangzhou’s growth.
Zhe Da has already grown fast in recent decades, buying high-end equipment and hiring top-tier scientists. Some 70,000 students and faculty now live and work across its seven campuses, in blocky buildings overlooking lakes and plum trees. Hangzhou and other cities have said they want to transform their universities into “innovation ecosystems”. Zhe Da has not only become a research powerhouse but, even more importantly, has been adept at turning bright young students into business leaders. It says it will be a “world-class” university by 2027. Alumni say it is modelling itself on Stanford University rather than China’s most prestigious colleges in Beijing and Shanghai.
This may sound fanciful, and on overall measures of reputation and student experience by the qs World University Rankings, Zhe Da ranks 47th globally. Yet by some metrics, the university has already eclipsed many of the world’s best. It now produces more scientific papers than any other university, according to the latest Leiden ranking, a measure of the volume of research output. It is behind only Harvard in producing papers deemed to be in the top 10% of their fields.
Alumni are among the wealthiest entrepreneurs in China, according to rankings by Hurun, a research firm, of those with more than 5bn yuan ($700m) in assets. They include Colin Huang, the founder of Pinduoduo, an e-commerce giant, and Duan Yongping, an electronics tycoon.
In recent months the university’s reputation for enterprise has reached new heights. China is abuzz with talk of the “Six Little Dragons” of Hangzhou, a clutch of zippy startups, three of which were founded by Zhe Da alumni. DeepSeek is one. Another is Manycore Tech, a 3d-design software firm, which on February 15th announced a plan to list in Hong Kong this year. Then there is deep Robotics, which specialises in dog-like robots (pictured), used for patrolling and rescue operations.
Three factors lie behind the university’s success. The first is its ability to attract and foster talent. Although many students in China yearn for a stable government job, Zhe Da has long drawn more daring souls, who throw themselves into startup competitions where they can pitch business ideas to get university funding. Their professors are unusual, too, encouraging students to dabble across disciplines in order to spark ideas, and trying to foster what they call a “mistake-tolerant” atmosphere.
When Huang Chaoyu was in high school he built a temperature-controlled tank for his pet fish. Now a 21-year-old undergraduate studying materials science at Zhe Da, he has set up a company with his supervisor aiming to produce a kind of biological “glue” to help heal wounds. Pure research is important for breakthroughs, he says, but “to truly change society you need industry”. Mr Huang is part of a special class, first offered in 1999, that helps science students learn about entrepreneurship. It meets in a shared workspace where a sleek white robot stands near a poster calling on students to “dare to innovate”. On average, one fifth of the class starts a company within five years of graduating, say university officials. Alumni help them find funding, internships and contacts.
Many faculty members start companies, too. Chinese universities are typically uneasy about distractions from academic pursuits. But Zhe Da has been helping its scientists commercialise their findings for decades, says Jin Yiping, a university administrator. In 2009 it set up an institute dedicated to this purpose. deep Robotics is run by Zhu Qiuguo, a professor at the school of engineering. His colleague, Gao Chao, runs a company which makes textiles from graphene, an advanced material.
The second factor helping Zhe Da is location. Hangzhou is a liveable canal-crossed city just 45 minutes by train from Shanghai, but a long way from the politicians in the capital. After the Communist Party took power in 1949, state planners largely ignored it, leaving space for private firms to re-emerge when reforms began in 1978. Of the top 100 companies in Hangzhou, 82 are private, a high proportion for a large Chinese city. Its gdp per person is nearly double the national average.
That Mr Ma’s company, Alibaba, was founded here has also had an impact. The university describes the firm as a “good neighbour, partner and friend”. In 2017 Mr Ma made a big donation to a university hospital. In 2023 Alibaba donated its quantum-computing lab to the university. For nearly a decade Alibaba and the university have jointly run a research centre for what they call “frontier technologies” such as computer vision. It takes interns and post-doctoral students from the university and helps them find jobs in industry.
Third, Hangzhou officials are known for getting things done without asking for favours or fancy dinners, says Zhang Jie, an investor and Zhe Da alumna. This makes it easier for young graduates to start companies. Most government services can be used through an app, notes a local entrepreneur. Officials love tech firms. They offer startup founders with phds up to 15m yuan in funding if they move to the city.
Other universities are trying to emulate Hangzhou’s success. Tsinghua in Beijing is producing ai talent, much of which gets hired by DeepSeek. The South China University of Technology in Guangzhou has close links with China’s electric-vehicle industry. But Hangzhou’s mix is hard to replicate, notes Yao Yang, an economist at Peking University. And talent tends to cluster in a few spots, not disperse to many.
Going global
Zhe Da still faces challenges in competing on a global level. One problem is that it relies largely on the government for funding. That has served it well so far, but leaves it at the mercy of changing official priorities and fiscal constraints. Alumni are generous but building up an endowment to match, say, Stanford’s $36bn is unlikely. And even then, the university must defer to officials on how to spend it.
Compared with its overseas peers, few of Zhe Da’s faculty or students are from outside China. It has poached elite researchers from American universities (including, last year, Sun Song, a star mathematician from the University of California, Berkeley) but they are typically of Chinese descent. Political tensions with the West do not help. Nor do the barriers to free speech common in China.
For all that, Zhe Da shows that “the tectonic plates of global higher education are shifting very dramatically”, says William Kirby, a China expert at Harvard Business School. In January China released a plan to become an “education power…with global influence” by 2035. Not long ago that goal would have looked overly ambitious. Now, places like Zhe Da have made it look surprisingly likely. ■