Trung Quốc tung vũ khí đất hiếm, Mỹ lùi bước trong cuộc đối đầu thương mại

• Trung Quốc chiếm gần 70% năng lực chế biến đất hiếm toàn cầu và cung cấp tới 96% nhu cầu đất hiếm của Mỹ. Các nguyên tố quan trọng gồm Nd, Pr, Dy, Tb.

• Để giữ thế độc quyền, Bắc Kinh khai thác trong nước chỉ 1/3 sản lượng, còn 2/3 nhập từ nước ngoài, chủ yếu Myanmar (khoảng 66% lượng đất hiếm ngoại nhập).

• Năm 2010, Trung Quốc từng chặn xuất khẩu sang Nhật khi tranh chấp đảo Điếu Ngư. Kịch bản tương tự tái diễn với Mỹ từ 2018 đến nay.

• Dưới thời Trump, Trung Quốc áp dụng hạn chế xuất khẩu 7 loại đất hiếm, khiến Mỹ phải kéo dài đàm phán thương mại để duy trì nguồn cung.

• Đến 2024, Bắc Kinh còn siết chặt xuất khẩu công nghệ tách và tinh luyện đất hiếm, nhằm đổi lấy chip tiên tiến và mở rộng thị trường hàng hóa Trung Quốc.

• Mỹ áp thuế 145% lên hàng Trung Quốc, Bắc Kinh đáp trả bằng thuế 125% và kiểm soát chặt đất hiếm nặng như Dy, Tb. Xuất khẩu sang Mỹ hai nguyên tố này về mức 0 trong tháng 5 và 6.2025.

• Ngành ô tô Mỹ (GM, Ford, Chrysler) và công nghiệp quốc phòng chịu ảnh hưởng nặng. Thiếu nam châm đất hiếm làm gián đoạn sản xuất xe điện và vũ khí.

• Mỹ tìm cách “giành” kỹ sư Trung Quốc, khai thác mỏ ở châu Phi, Mỹ Latinh và Myanmar, nhưng gặp phản ứng từ Bắc Kinh (tịch thu hộ chiếu chuyên gia, chia nhỏ quy trình công nghệ).

• Mountain Pass (California) là mỏ đất hiếm duy nhất của Mỹ, chiếm dưới 5% sản lượng toàn cầu. Năm 2024, công ty MP Materials lỗ ròng 65,4 triệu USD do cạnh tranh giá thấp từ Trung Quốc.

• Bộ Quốc phòng Mỹ đầu tư 100 triệu USD vào dự án tách đất hiếm tại Texas nhưng vẫn cần 4-5 năm để đi vào hoạt động.

📌 

Trung Quốc đang sử dụng đất hiếm như con bài chiến lược, kiểm soát gần 70% chế biến. Để giữ thế độc quyền, Bắc Kinh khai thác trong nước chỉ 1/3 sản lượng, còn 2/3 nhập từ nước ngoài, chủ yếu Myanmar (khoảng 66% lượng đất hiếm ngoại nhập). Mỹ, dù đầu tư 100 triệu USD vào cơ sở mới và tìm nguồn từ Australia, Myanmar, vẫn phụ thuộc 96% vào Bắc Kinh. Các biện pháp siết xuất khẩu của Trung Quốc khiến ô tô và quốc phòng Mỹ gặp khủng hoảng, buộc Washington phải nới lỏng chính sách chip và học bổng. Cuộc đối đầu này cho thấy Mỹ khó tách rời chuỗi cung đất hiếm trong 5-10 năm tới.

https://www.gisreportsonline.com/r/us-china-rare-earths/